Hipospadija kod dece
Šta je to hipospadija?
Hipospadija je čest urođeni- poremećaj penisa, gde se otvor uretre (mokraćne cevi) nalazi na nekoj drugoj lokaciji u odnosu na vrh penisa, najčešće na donjoj strani. Pored toga uočava se i nepravilno razvijena kožica, kao i krivina penisa prema dole koja se pojačava tokom erekcije.
Često se sa hipospadijom nalaze i neki drugi urođeni poremećaji poput nespuštenih testisa i preponske kile.
Koji su to uzroci i faktori rizika za nastanak hipospadije?
Hipospadija je vrlo česta anomalija, i javlja se kod jednog od 250 novorođenih dečaka. Tačan uzrok hipospadije još uvek nije otkriven. Najverovatniji razlog za nastanak hipospadije je hormonski disbalans u toku razvoja ploda. U poslednje vreme uočava se povećanje broja pacijenata sa hipospadijom u razvijenim zemljama sveta.
Neki od faktora rizika:
- Izloženost majke nekim supstancama tokom trudnoće (hormoni, pesticidi ili neke hemikalije)
- “Održavanje” trudnoće
- Porodična istorija
- Starost majke preko 35 godina
- Bebe sa malom težinom na rođenju
Kako se dele, oblici hipospadije?
Težina, tj. stepen anomalije zavisi od mesta gde se nalazi otvor mokraćne cevi i od zakrivljenosti penisa. Što je udaljenost otvora mokraćne cevi od vrha penisa veća to je teži poremećaj.
- blaga (otvor uretre se nalazi na glavi penisa, nije prisutna zakrivljenost penisa)
- srednje teška (otvor uretre se nalazi neposredno ispod glave penisa ili na sredini tela penisa, postoji blaga zakrivljenost penisa)
- veoma teška (otvor uretre se nalazi na bazi polnog organa, ili na mošnicama, udružena je sa velikom zakrivljenošću penisa)
Koji su to simptomi hipospadije?
Kod blage hipospadije simptoma uglavnom i nema, dok su kod teških oblika prisutni problemi sa usmeravanjem mokraće ili čak nemogućnost mokrenja u stojećem stavu.
Kako se postavlja dijagnoza hipospadije?
Ova anomalija se otkriva na rođenju, u porodilištu. Međutim dešava se nekad da je otvor mokraćnog kanala vrlo suptilan i ne može se postaviti prava dijagnoza odmah. Ako primetite da otvor mokraćne cevi nije na vrhu penisa potrebno je javiti se lekaru. Kada pedijatar uoči poremećaj šalje dete kod dečijeg hirurga specijalizovanog za urologiju.
Pri postojanju udruženih poremećaja pored jednostavne inspekcije za dijagnozu potrebna su i ispitivanja drugih sistema.
Težak oblik hipospadije udružen sa nespuštenim testisom, nalaže genetsko i endokrinološko ispitivanje u pravcu isključivanja poremećaja seksualne diferencijacije. Tada je neophodno uraditi analizu kariotipa i hormonsko ispitivanje.Kako se leči hipospadija?
Lečenje hipospadije je isključivo hirurško. Idealno vreme za operaciju je kada dete ima između 6 i 18 meseci.
Dva meseca pre operacije potrebna je upotreba testosteronske kreme (Andractim©) koja dovodi do uvećanja glansa i tela penisa ukoliko je penis mali za operativni tretman.
Nakon završetka tog preoperativnog tretmana pristupa se operativnom lečenju hipospadije. Cilj operacije je da se napravi mokraćna cev koja nedostaje, da se penis ispravi i da se rekonstruiše koža penisa. Što je mokraćna cev kraća i penis zakrivljeniji to je hipospadija teža za hirurško lečenje.
Ponekad je potrebno obavljanje više od jedne operacije u cilju adekvatnog lečenja hipospadije.Kako izgleda operacija hiposadije?
Operacija se izvodi u opštoj anesteziji i neophodno je da dete bude zdravo pred operaciju da bi se izbegli rizici od komplikacija vezanih za anesteziju.
Po uvodu u anesteziju pristupa se formiranju nove uretre (mokraćne cevi) sa ciljem da se novi otvor postavi na vrh glansa. Formiranje uretre se odvija preko tzv. uretralnog stenta, male silikonske cevčice koja predstavlja "kalup" oko kog se kreira nova uretra. U težim slučajevima za rekonstrukciju nepostojeće mokraćne cevi neophodna je transplatacija sluznice unutrašnje strane obraza. Odluka o izboru operativne tehnike koja će biti upotrebljena za formiranje uretra često se donosi tokom same operacije i zbog toga je neophodno iskustvo hirurga koji obavlja ovakve zahvate. Osim formiranja uretre, od izuzetne važnosti je i korekcija zakrivljenosti. Nakon pomeranja krvnih sudova i nerava pristupa se korekciji krvini, a zatim se proverava da li je postignuta potpuna korekcija deformiteta. Zatim sledi kreiranje glansa normalnog, koničnog oblika i formiranje novog otvora urete na vrhu glansa. Operacija se završava rekonstukcijom kože penisa i plasiranjem kompresivnog zavoja. Pacijentu se direktno u mokraćnu bešiku (kroz trbušni zid) postavlja kateter za drenažu urina, da bi se omogućilo zarastanje svih rana na penisu.Tokom zahvata se koriste resorptivni šavovi koji će sami otpasti. Ukoliko je laksa forma u pitanju, operacija traje jedan do jedan i po sat. Operacije težih formi traju dva do tri sata.
Koje su to moguće komplikacije nakon operacije?
Fistule spadaju u najčešće postoperativne komplikacije. One predstavljaju neprirodnu komunikaciju između kože sa jedne i uretre sa druge strane i zahtevaju hiruršku intervenciju kako bi se odstranile. Pored toga moguća je infekcija rane, razdvajanje šavnih linija. Ipak, savremenim hirurškim tehnikama, komplikacije su svedene na minimum.
Kako izgleda oporavak nakon operacije?
Boravak u bolnici zavisi od starosti pacijenta i od oblika hiposadije. Uglavnom pacijenti provedu jednu noć u bolnici nakon operacije. Pacijentu se ordiniraju antibiotici i analgetici. Oko penisa je stavljen specijalni kompresivni zavoj – "Coban". Prvo previjanje je nakon 2-3 dana. Nakon 7-8 dana uklanja se stent iz penisa, a dan, dva kasnije, ukoliko dete uredno mokri, vadi kateter iz mokraćne bešike.
Neophodno je periodično praćenje ovih pacijenata sve do uspostavljanja polne zrelosti i potvrde adekvatne seksualne funkcije penisa. Nakon uspešnog hirurškog lečenja nastvalja se rast penisa, a funkcija penisa je očuvana i normalna.Pogledajte i: Intervju dr Vladimira Kojovića na temu "Hipospadije" za portal YuMama