Muškarci

Stenoza (striktura) uretre predstavlja suženje mokraćnog kanala. Uretra je kanal koji se pruža od mokraćne bešike do vrha penisa. Suženje uretre onemogućava normalan tok urina iz mokraćne bešike.

Stenoze uretre se prema lokalizaciji dele na:

• stenoza "zadnje" (posteriorne) uretre - uretra je u svom zadnjem delu (početnom delu - bliže mokraćnoj bešici) potpuno prekinutog kontinuiteta. Nastaje najčešće udruženo sa prelomima karlice. Urin uopšte ne može da protiče i neophodno je plasiranje direktnog katetera u mokraćnu bešiku (kroz trbušni zid) – cistofiks.
• stenoza "prednje" (anteriorne) uretre: obuhvata ostatak dužine uretre (penilni i tzv. bulbarni deo uretre) i najčešće nastaje kod trauma ili kateterizacije.

Uzroci koji dovode do suženja uretre?

• Povrede uretre direktnom traumu, ili pri prelomu karličnih kostiju
• Upotreba katetera
• Povrede nastale upotrebom medicinskih instrumenata, endoskopa
• Infekcije, uključujući i polno prenosive bolesti
• Operacije prostate
• Kožna oboljenja (lichen sclerosus)
• Urođene anomalije - hipospadija
• Nepoznat - kod velikog broja stenoza uretre uzrok nastanka je nepoznat

Koji su to simptomi koji upućuju na strikturu uretre?

• Spor ili oslabljen mlaz urina
• Nekompletno pražnjenje mokraćne bešike, zadržavanje mokraće
• Bol prilikom mokrenja
• Kapanje mokraće na samom kraju izmokravanja
• Povećana učestalost nagona za mokrenjem
• Gubitak kontrole nad mokraćnom bešikom
• Infekcije urinarnog trakta, ponavljeni napadi cistitisa (zapaljenje sluznice mokraćne bešike) i znaci prostatitisa (zapaljenje prostate)
• Periuretralni apsces - lokalizovane gnojne nakupine oko tkiva uretre

Neki pacijenti sa obimnim suženjem uretre ne mogu uopšte da mokre. To je hitno medicinsko stanje i naziva se akutna retencija, odnosno zadržavanje mokraće. Takvo stanje zahteva plasiranje katetera, kroz uretru, ili direktno u mokraćnu bešiku radi derivacije urina.

Kako dijagnostikovati ovo stanje?

• Anamneza i fizikalni pregled, kao i analize krvi, urina i urinokulture
• Urofloumetrija - metod kojim se meri brzina protoka urina
• Uretroskopija - endoskopsko pregledanje sluznice uretre, specijalnom kamerom u kratkotrajnoj opštoj ili lokalnoj anesteziji
• Uretrografija- snimanje lumena uretre upotrebom rendgena nakon što se kroz otvor mokraćne cevi ubrizga kontrastno sredstvo. Kada je bešika puna, tražiće se od pacijenta da mokri kako bi se suženja uočila tokom samog procesa mokrenja. Ovim testom se može precizno opisati koliko suženja postoji, njihova lokalizacija, dužina i obim suženja.

Koje su moguće posledice stenoze uretre?

Otežano oticanje urina koje nastaje kao posledica stenoze uretre nosi rizik od brojnih komplikacija. Najčešće nastaju zapaljenja uretre (uretritisi), zapaljenja sluznice bešike (cistitisi), zapaljenja prostate (prostatitisi). Ukoliko stenoza potraje mogući su poremećaji u funkciji mokraćne bešike, zatim može doći do formiranja kamena, i na kraju do slabljenja i otkazivanja rada bubrega.

Kako se leči striktura uretre?

Lečenje strikture uretre zavisi od dužine, lokalizacije i obima suženja.

• Uretralna dilatacija (bužiranje) - ponovljenje dilatacije (širenje) mokraćne cevi specijalnim instrumentima (bužije) koji postoje za tu svrhu, a plasiraju se kroz spoljašnji otvor uretre. Ova intervencija se radi u lokalnoj anesteziji. Ne služi kao trajno rešenje, često je bolna, dovodi do čestih infekcija i krvarenja, sa još težim suženjem uretre. Zbog toga dilataciju (bužiranje) uretre treba izbegavati.
• Uretrotomija interna - pod direktnom kontrolom oka hirurga, vrši se presecanje suženja laserom, ili "hladnim nožem". Ova metoda se koristi samo za kratke stenoze u predelu "bulbarne" uretre. Za sve duže stenoze uretre na drugim lokalizacijama ova metoda nije indikovana. Ukoliko se stenoza vrati, ponovna uretrotomija nije indikovana, nego je potrebno pristupiti otvorenoj hirurškoj metodi rešavanju stenoze (uretroplastika).
  Uretrotom po Sachsu namenjen za optički vođenu internu uretrotomiju
  Uretrotomija interna. Slika levo neposredno pre incidiranja stenoze, slika desno vizuelizuje se dobar lumen uretre nakon incizije.
  
  
• Stent i trajni kateteri- kod pacijenata koji imaju obimno suženje i, zbog udruženih težih bolesti, nisu kandidati za uretroplastiku, moguće je plasirati stent, da se uretra drži stalno otvorenom, ili trajni kateter u mokraćnu bešiku - perkutana suprapubična cistostomija, kako bi se bešika mogla prazniti na taj način.
  
  Uretralni stent
  
  
• Otvoreno hirurško lečenje može biti "uretroplastika" (povećanje lumena uretre) ili "uretrorafija" (diretkno spajanje zdravih delova uretre). Ponekad, kod starijih ljudi sa izraženom spongiofibrozom i dugim segmentom stenotične uretre, indikovano je kreiranje perineostome. 

Uretroplastika

Ovo je operativna procedura rekonstukcije suženog dela uretre, u cilju povećanja njenog lumena, kako bi urin nesmetano oticao. Savremeno lečenje stenoze uretre podrazumeva uretroplastiku kod koje se koristi transplantat - deo sluznice koji se uzima sa unutrašnje strane obraza (tzv. bukalna mukoza), i koji se nakon obrade fiksira na suženi deo uretre u cilju trajnog povećanja njenog lumena.

• Operacija se odvija u opštoj anesteziji. Sama operacija traje od 2 do 4 sata u zavisnosti od težine suženja uretre.
• Pacijenti obično ostaju u bolnici 1 ili 2 dana nakon operacije
• Kako bi se premostio, taj suženi deo uretre koji sprečava oticanje urina, najčešće se koristi sluzokoža sa unutrašnje strane obraza pacijenta.
• Model (kalup) koji se koristi za izradu, oko koga će se praviti novi deo uretre od sluzokože obraza, je urinarni kateter koji ostaje i posle operacije u trajanju od 2-3 nedelje.
• U tom periodu, pacijent neće mokriti na spoljašnji, prirodni otvor na vrhu penisa, već preko specijalnog katetera koji se postavlja preko kože trbuha, direktno u bešiku, povezanog sa kesom za urin (cistofiks).

Uretrorafija

Perineostoma